Tết Nguyên Đán Phong Tục Truyền Thống Cần Biết
Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết Âm lịch, không chỉ là ngày lễ lớn nhất của người Việt mà còn là dịp để mọi người đoàn tụ, sum họp và hướng về cội nguồn. Hãy cùng RIKI khám phá ý nghĩa, phong tục và cách chuẩn bị để đón một cái Tết Nguyên Đán thật trọn vẹn qua bài viết dưới đây.
1. Tết Nguyên Đán là gì?
1.1 Ý nghĩa của Tết Nguyên Đán
Tết Nguyên Đán là dịp để mỗi người dân Việt Nam nhìn lại một năm đã qua, bày tỏ lòng biết ơn với tổ tiên và cầu chúc những điều tốt đẹp cho năm mới. Đây không chỉ là một kỳ nghỉ lễ mà còn mang giá trị văn hóa sâu sắc, thể hiện tinh thần gắn kết cộng đồng và tình yêu thương gia đình.
1.2 Thời gian diễn ra Tết Nguyên Đán
Tết Nguyên Đán được tính theo lịch Âm, bắt đầu từ ngày 30 tháng Chạp (hoặc 29 tháng Chạp nếu năm thiếu) và kéo dài đến hết mùng 3, mùng 5 tháng Giêng. Trong năm 2025, Tết Nguyên Đán sẽ diễn ra từ thứ Bảy, ngày 25/1/2025 (26 tháng Chạp) đến Chủ nhật, ngày 2/2/2025 (mùng 5 tháng Giêng).
2. Những phong tục truyền thống trong Tết Nguyên Đán
2.1 Dọn dẹp và trang trí nhà cửa
Trước Tết, mọi gia đình đều dọn dẹp sạch sẽ, trang trí nhà cửa để đón năm mới. Việc này không chỉ mang ý nghĩa làm mới không gian sống mà còn xua tan những điều không may của năm cũ, chào đón tài lộc và may mắn.
2.2 Cúng ông Công, ông Táo
Ngày 23 tháng Chạp là ngày cúng tiễn ông Công, ông Táo về trời. Lễ cúng bao gồm cá chép, mâm cơm và các món lễ vật tượng trưng, thể hiện lòng biết ơn và cầu mong ông Táo báo cáo những điều tốt đẹp với Ngọc Hoàng.
2.3 Gói bánh chưng, bánh tét
Bánh chưng và bánh tét không chỉ là biểu tượng của Tết Nguyên Đán mà còn chứa đựng tinh thần và văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam. Bánh chưng, với hình vuông tượng trưng cho đất, là món ăn đặc trưng của miền Bắc, trong khi bánh tét, với hình trụ dài, thể hiện sự gắn bó và linh hoạt, phổ biến ở miền Trung và miền Nam.
Việc gói bánh không chỉ đơn thuần là công việc chuẩn bị món ăn mà còn mang ý nghĩa đoàn tụ và sẻ chia. Các thành viên trong gia đình thường cùng nhau chuẩn bị lá dong, gạo nếp, đỗ xanh và thịt lợn – những nguyên liệu chính để làm bánh. Mỗi người một công đoạn: người rửa lá, người vo gạo, người gói bánh.
Ngoài ý nghĩa đoàn tụ, bánh chưng và bánh tét còn được coi là lễ vật dâng cúng tổ tiên. Những chiếc bánh được làm cẩn thận, vuông vức, tượng trưng cho lòng thành kính và ước mong một năm mới trọn vẹn, đủ đầy.
2.4 Xông đất đầu năm
Xông đất, hay còn gọi là đạp đất, là phong tục truyền thống mang ý nghĩa cầu may mắn và tài lộc cho gia đình trong năm mới. Theo quan niệm dân gian, người đầu tiên bước vào nhà sau giao thừa sẽ ảnh hưởng đến vận mệnh của gia chủ trong cả năm. Chính vì vậy, việc chọn người xông đất luôn được các gia đình chuẩn bị kỹ lưỡng.
Người được chọn để xông đất thường là người có tính cách vui vẻ, hòa đồng, sức khỏe tốt và thành đạt. Quan trọng hơn, tuổi của người này phải hợp mệnh hoặc không xung khắc với gia chủ theo tử vi. Một số gia đình còn chuẩn bị trước bằng cách mời người thân hoặc bạn bè phù hợp đến xông đất đúng thời khắc giao thừa hoặc sáng sớm mùng 1 Tết.
3. Các hoạt động nổi bật trong dịp Tết
3.1 Thăm hỏi và chúc Tết
Tết là dịp để mọi người thăm hỏi họ hàng, bạn bè và hàng xóm. Lời chúc đầu năm với mong muốn sức khỏe, hạnh phúc, tài lộc và thành công luôn được gửi gắm trong những buổi gặp mặt này.
3.2 Lì xì đầu năm
Phong tục lì xì (mừng tuổi) dành cho trẻ em và người già mang ý nghĩa cầu chúc may mắn, sức khỏe trong năm mới. Những bao lì xì đỏ rực tượng trưng cho tài lộc và sự thịnh vượng.
3.3 Đi chùa cầu may
Sau đêm giao thừa hoặc vào các ngày đầu năm, nhiều người đến chùa để thắp hương, cầu bình an và những điều tốt lành. Đây là một nét đẹp văn hóa tâm linh quan trọng trong ngày Tết của người Việt.
4. Chuẩn bị cho Tết Nguyên Đán
4.1 Lên danh sách mua sắm
Để đón Tết đầy đủ và chu đáo, bạn nên lên danh sách những món đồ cần mua như thực phẩm, bánh mứt, trái cây, đồ trang trí và quà Tết. Điều này sẽ giúp tiết kiệm thời gian và tránh thiếu sót.
4.2 Tặng quà Tết
Quà Tết là cách để bày tỏ sự tri ân và gắn kết tình cảm. Những món quà phổ biến gồm giỏ quà bánh kẹo, rượu, trà, hoặc các sản phẩm mang ý nghĩa tài lộc như cây quất, hoa đào, hoa mai.
4.3 Sắp xếp công việc và nghỉ ngơi
Hãy hoàn thành công việc trước kỳ nghỉ Tết để tận hưởng trọn vẹn những ngày nghỉ bên gia đình. Đồng thời, đừng quên dành thời gian để nghỉ ngơi, nạp lại năng lượng cho năm mới.
5. Những lưu ý trong ngày Tết
5.1 Tránh làm điều kiêng kỵ
Theo quan niệm dân gian, ngày Tết cần tránh quét nhà, làm vỡ đồ, nói lời không hay để tránh xui xẻo. Hãy lưu ý những điều này để có một cái Tết trọn vẹn và bình an.
5.2 Chú ý an toàn thực phẩm
Trong những ngày Tết, lượng thực phẩm tiêu thụ thường tăng cao. Hãy chọn mua đồ ăn ở những địa chỉ uy tín và bảo quản đúng cách để đảm bảo an toàn cho sức khỏe gia đình.
Tóm lại, Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng nhất của người Việt, mang đậm giá trị truyền thống và ý nghĩa sâu sắc. Hãy chuẩn bị chu đáo, tận hưởng không khí Tết và dành thời gian quý báu bên gia đình để khởi đầu một năm mới tràn đầy niềm vui và may mắn.
Xem thêm >>> Cập Nhật Lịch Tết 2025 Được Nghỉ Bao Nhiêu Ngày?
