Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng và linh thiêng nhất trong năm của người Việt Nam, đánh dấu sự khởi đầu của một năm mới, mang theo hy vọng và ước mơ về một cuộc sống thịnh vượng, an khang. Ngoài những món ăn đặc trưng và các hoạt động lễ hội, Tết cũng gắn liền với nhiều tục lệ Tết đầy ý nghĩa.

Những phong tục này không chỉ thể hiện sự kính trọng với tổ tiên mà còn mang lại không khí đoàn viên, hạnh phúc cho các thành viên trong gia đình. Hãy cùng RIKI tìm hiểu một số tục lệ Tết đặc sắc mà mỗi người Việt đều cố gắng duy trì qua bao thế hệ.

1. Tục Lệ Dọn Dẹp Nhà Cửa Trước Tết

Một trong những tục lệ Tết đầu tiên mà người Việt thực hiện là dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ trước khi bước vào năm mới. Việc này không chỉ để tạo không gian gọn gàng, thoáng đãng mà còn có ý nghĩa trong việc tiễn những điều không may mắn của năm cũ đi và đón chào những điều tốt lành của năm mới. Theo truyền thống, dọn dẹp nhà cửa vào những ngày cuối năm cũng là cách để thể hiện lòng hiếu kính với tổ tiên và chuẩn bị sẵn sàng cho một năm an lành, hạnh phúc.

Dọn dẹp nhà cửa trước Tết không chỉ là lau chùi, quét dọn mà còn bao gồm việc trang trí nhà cửa với các hình ảnh, vật phẩm may mắn như câu đối đỏ, hoa mai, hoa đào, cây quất. Những vật dụng này tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc và hạnh phúc, tạo không khí tươi mới, phấn khởi trong gia đình.

2. Tục Lệ Cúng Tổ Tiên Ngày Tết

Một trong những tục lệ Tết quan trọng không thể thiếu trong mỗi dịp Tết là cúng tổ tiên. Cúng Tết không chỉ là cách để tưởng nhớ và tỏ lòng biết ơn đối với ông bà, tổ tiên mà còn mang một ý nghĩa sâu sắc trong việc cầu mong sự phù hộ, che chở cho gia đình trong năm mới. Bàn thờ tổ tiên sẽ được bày biện những món ăn ngon nhất, hoa quả tươi, bánh chưng, bánh tét và các món ăn đặc trưng của Tết.

Mâm cúng Tết thường gồm có thịt gà, bánh chưng, bánh tét, xôi, hoa quả tươi, rượu, trà và các món ăn khác. Mỗi vùng miền lại có sự khác biệt trong cách chuẩn bị mâm cúng, nhưng tất cả đều thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với tổ tiên. Ngoài ra, việc cúng tổ tiên cũng giúp gia đình cầu chúc cho một năm mới an khang, thịnh vượng, sức khỏe dồi dào và công việc thuận lợi.

3. Tục Lệ Chúc Tết Và Mừng Tuổi

Chúc Tết là một tục lệ Tết không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán. Trong những ngày đầu năm, mọi người thường đến thăm nhau, trao gửi những lời chúc tốt đẹp, cầu mong cho nhau một năm mới hạnh phúc, thành công và phát đạt. Đây cũng là dịp để mọi người trong gia đình, bạn bè và đồng nghiệp thể hiện tình cảm, sự quan tâm, đồng thời thắt chặt tình đoàn kết và gắn bó.

Bên cạnh việc chúc Tết, mừng tuổi là một tục lệ Tết đặc biệt. Người Việt thường lì xì cho trẻ nhỏ, người lớn tuổi và những người chưa kết hôn như một lời chúc phúc, may mắn. Những bao lì xì đỏ mang ý nghĩa may mắn, thịnh vượng, giúp gia đình có thêm tài lộc và sự sung túc trong năm mới. Việc mừng tuổi còn là cách để thể hiện lòng kính trọng đối với ông bà, cha mẹ và các bậc trưởng bối trong gia đình.

4. Tục Lệ Ăn Tết Và Những Món Ăn Truyền Thống

Ẩm thực trong ngày Tết là một phần không thể thiếu trong tục lệ Tết. Những món ăn đặc trưng không chỉ thơm ngon mà còn chứa đựng những ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Bánh chưng, bánh tét, thịt kho hột vịt, dưa hành, củ kiệu là những món ăn truyền thống được ưa chuộng trong ngày Tết, tượng trưng cho sự đoàn viên, may mắn và ấm no.

Bánh chưng và bánh tét là biểu tượng của đất trời, của sự kết nối giữa con người và thiên nhiên. Bánh chưng vuông là đại diện cho đất, còn bánh tét tròn là tượng trưng cho trời. Mỗi chiếc bánh đều mang một thông điệp về sự hòa hợp và ước mong cho một năm mới trọn vẹn.

5. Tục Lệ Xông Đất Và Chọn Ngày Xông Đất

Một tục lệ Tết đặc biệt ở người Việt là xông đất. Người xông đất đầu năm sẽ mang đến may mắn, tài lộc và vận khí tốt cho gia chủ trong suốt cả năm. Chính vì thế, việc chọn người xông đất rất quan trọng và thường được gia đình chú trọng. Người xông đất nên là người có tuổi, có phúc, có tài và được mọi người trong gia đình yêu mến, kính trọng.

Người xông đất thường là những người có tuổi, có gia đình hạnh phúc và công việc thuận lợi. Ngoài ra, trong một số gia đình, người xông đất phải là người có tuổi hợp với gia chủ và thuộc các con giáp phù hợp. Tục lệ Tết này thể hiện sự cầu mong cho một năm mới với nhiều tài lộc và thịnh vượng.

>>> Tham khảo thêm: Tết Xa – Cách Gửi Quà Về Cho Người Thân Tặng Gắn Kết

Tóm lại, tục lệ Tết không chỉ là những phong tục đơn thuần mà còn là phần không thể thiếu trong văn hóa Tết của người Việt. Những phong tục này không chỉ mang ý nghĩa tinh thần mà còn là cách để thể hiện sự kính trọng đối với tổ tiên và gắn kết các thành viên trong gia đình. Mỗi tục lệ Tết đều mang một thông điệp sâu sắc, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giúp chúng ta duy trì những giá trị truyền thống và xây dựng một năm mới an lành, thịnh vượng.