Mùng 1 Tết Âm Lịch không chỉ là một ngày đặc biệt trong năm mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa và tín ngưỡng của người Việt. Đây là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, đánh dấu sự khởi đầu của một chu kỳ mới đầy hy vọng và ước mơ. Cùng RIKI tìm hiểu về ngày này và những nghi lễ, phong tục truyền thống liên quan đến Mùng 1 Tết Âm Lịch trong bài viết dưới đây.
1. Mùng 1 Tết Âm Lịch: Ngày Đặc Biệt Trong Văn Hóa Việt Nam

Ngày Mùng 1 Tết Âm Lịch thường diễn ra vào khoảng cuối tháng Chạp, đầu tháng Giêng theo lịch Âm. Đây là thời điểm mà người dân Việt Nam tổ chức nhiều hoạt động để chào đón năm mới, đồng thời thể hiện lòng kính trọng đối với tổ tiên và cầu mong những điều tốt lành cho gia đình, cộng đồng và đất nước.
1.1 Ý Nghĩa Mùng 1 Tết Âm Lịch
Mùng 1 Tết Âm Lịch không chỉ là dịp nghỉ ngơi sau một năm dài làm việc vất vả mà còn là ngày khởi đầu cho một năm mới với hy vọng may mắn và tài lộc. Người Việt tin rằng mọi điều may mắn sẽ đến trong suốt năm mới nếu họ đón Tết thật sự tốt đẹp, từ việc cúng bái tổ tiên cho đến các phong tục đón xuân, thể hiện lòng hiếu thảo và sự tôn kính.
1.2 Mùng 1 Tết Âm Lịch: Tết Nguyên Đán
Đặc biệt, Mùng 1 Tết Âm Lịch còn gọi là Tết Nguyên Đán – dịp quan trọng nhất trong năm của người Việt. Ngày này được tổ chức với rất nhiều hoạt động, từ chuẩn bị mâm cỗ cúng, trang trí nhà cửa đến các hoạt động vui chơi, giải trí, thăm bà con bạn bè.
2. Những Phong Tục, Nghi Lễ Trong Ngày Mùng 1 Tết Âm Lịch

Ngày Mùng 1 Tết Âm Lịch là dịp để người Việt thực hiện các nghi lễ tôn kính tổ tiên, cầu mong sức khỏe, may mắn, và tài lộc cho gia đình trong năm mới. Những phong tục này không chỉ thể hiện sự kính trọng đối với tổ tiên mà còn là cách để gia đình đoàn tụ, gắn kết tình cảm, và hướng đến một năm mới thịnh vượng.
2.1 Cúng Tổ Tiên
Cúng tổ tiên vào Mùng 1 Tết Âm Lịch là nghi lễ quan trọng và không thể thiếu trong mỗi gia đình Việt Nam. Lễ cúng không chỉ là hành động bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên mà còn là dịp để con cháu cầu mong một năm mới bình an, tài lộc, và sức khỏe.
Mâm cỗ cúng Tết thường được chuẩn bị rất chu đáo, bao gồm những món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh tét, xôi, gà luộc, canh măng, thịt kho hột vịt và các món ăn đặc trưng khác. Những món ăn này không chỉ mang ý nghĩa dinh dưỡng mà còn tượng trưng cho những điều may mắn và tài lộc trong năm mới. Người dân tin rằng nếu làm lễ cúng đầy đủ, trang trọng, và thành kính, sẽ nhận được sự phù hộ, bảo vệ của tổ tiên, giúp gia đình gặp nhiều may mắn và thịnh vượng trong năm tới.
Ngoài các món ăn, gia chủ còn có thể cúng thêm hoa tươi, trái cây, rượu và một số vật phẩm khác để mời tổ tiên về chung vui trong ngày đầu năm. Lễ cúng Tết diễn ra vào sáng Mùng 1, và sau khi lễ xong, gia đình có thể cùng nhau quây quần, thưởng thức bữa ăn sum vầy.
2.2 Xông Đất
Xông đất là phong tục không thể thiếu trong ngày Mùng 1 Tết Âm Lịch. Đây là nghi lễ nhằm cầu mong gia đình có một năm mới an khang, thịnh vượng. Người xông đất đầu năm thường được chọn lựa kỹ càng, dựa trên nhiều yếu tố như tuổi tác, vận khí, và mối quan hệ với gia chủ. Người được chọn phải là người có tuổi đẹp, vận may tốt và có mối quan hệ tốt với gia chủ, vì người xông đất được cho là sẽ mang lại vận may hoặc tài lộc cho gia đình trong năm mới.
Theo phong tục, người xông đất sẽ là người đầu tiên bước vào nhà sau giao thừa. Nếu người xông đất mang lại năng lượng tích cực, gia chủ sẽ gặp may mắn, tài lộc trong cả năm. Ngược lại, nếu người xông đất mang lại cảm giác không tốt hoặc không hợp với gia chủ, có thể sẽ dẫn đến những điều không may mắn trong năm mới. Vì vậy, gia đình luôn rất cẩn thận trong việc chọn người xông đất, thường chọn những người có sức khỏe tốt, vui vẻ và có sự nghiệp thành đạt.
Lời chúc mà người xông đất gửi đến gia chủ thường là những lời chúc may mắn, tài lộc, thịnh vượng và bình an trong năm mới, chẳng hạn như “Chúc gia đình an khang thịnh vượng”, “Chúc cả nhà phát tài phát lộc”, hay “Chúc một năm mới vạn sự như ý”.
2.3 Chúc Tết
Lời chúc Tết là một phần quan trọng trong Mùng 1 Tết Âm Lịch. Người dân thường gửi lời chúc tốt đẹp đến nhau với mong muốn một năm mới hạnh phúc, bình an, và thành công. Các lời chúc phổ biến như “Chúc mừng năm mới”, “An khang thịnh vượng”, “Vạn sự như ý”, “Sức khỏe dồi dào”…
3. Các Hoạt Động Vui Chơi Và Giải Trí Trong Mùng 1 Tết Âm Lịch

Mùng 1 Tết Âm Lịch không chỉ là thời gian dành cho các nghi lễ tôn kính mà còn là dịp để gia đình và bạn bè sum vầy bên nhau, chia sẻ niềm vui và tận hưởng những khoảnh khắc hạnh phúc.
3.1 Thăm Bạn Bè, Người Thân
Vào ngày Mùng 1 Tết, nhiều người sẽ đến thăm người thân, bạn bè và hàng xóm. Đây là một truyền thống để chúc nhau một năm mới tốt lành và thắt chặt mối quan hệ giữa các gia đình. Mọi người sẽ trao đổi những lời chúc mừng năm mới và chia sẻ niềm vui trong không khí xuân.
3.2 Các Trò Chơi Tết
Các trò chơi dân gian như chơi bài, chơi cờ tướng, đập niêu đất, kéo co… là những hoạt động phổ biến trong ngày Mùng 1 Tết Âm Lịch. Đây không chỉ là hình thức giải trí mà còn là cơ hội để gia đình và bạn bè gắn kết tình cảm.
4. Lời Chúc Mùng 1 Tết Âm Lịch

Ngày Mùng 1 Tết Âm Lịch là dịp để gửi gắm những lời chúc tốt đẹp đến người thân và bạn bè. Các lời chúc này không chỉ thể hiện sự quan tâm mà còn là mong muốn những điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới. Một số lời chúc phổ biến bao gồm:
- “Chúc mừng năm mới, vạn sự như ý!”
- “An khang thịnh vượng, tài lộc phát đạt!”
- “Chúc sức khỏe dồi dào, gia đình hạnh phúc!”
- “Năm mới phát tài, phát lộc!”
Tóm lại, mùng 1 Tết Âm Lịch là ngày đặc biệt đánh dấu sự khởi đầu của năm mới theo lịch Âm, với nhiều phong tục, nghi lễ mang đậm nét văn hóa truyền thống của người Việt. Đây là dịp để gia đình quây quần bên nhau, bày tỏ lòng hiếu thảo với tổ tiên và mong muốn một năm mới an lành, thịnh vượng. Hãy tận dụng những khoảnh khắc này để gửi gắm lời chúc và chia sẻ tình cảm với những người thân yêu, để năm mới trở nên thật sự ý nghĩa và trọn vẹn.
Xem thêm >>> Ngày 5 5 Âm Lịch Là Ngày Gì? Ý nghĩa Của Ngày Tết Này